Orzech kokosowy zwany potocznie kokosem, jest owocem palmy kokosowej. Uznawany jest za jeden z najcenniejszych orzechów świata. A to dlatego, że zjada się znaczną jego część – z kokosu pozyskujemy do spożycia (bezpośrednio lub po dalszej obróbce): miąższ (bielmo), wodę kokosową, olej kokosowy, mleko kokosowe, które dalej są przetwarzane na liczne pochodne produkty. Ale to nie wszystko, również pusta skorupa orzecha znajduje dalsze zastosowanie, np. z pokrywających ją włókien wytwarza się liny, włókna te służą też jako wypełnienie materacy, mat, włosie do szczotek. Nie bez powodu w języku malajskim palmę kokosową nazywa się pokok seriru guna – "drzewo o tysiącu zastosowań”.
Olej kokosowy (masło kokosowe, tłuszcz kokosowy) jest to olej roślinny otrzymywany z tzw. kopry, czyli wysuszonego miąższu kokosowego, który w 70% składa się z tłuszczu, w 14% z cukru i w 7% z białka. Olej kokosowy w 92% jest tłuszczem nasyconym, na pewno nie raz słyszeliście o tym, że nasycony tłuszcz jedzony w nadmiarze może prowadzić do chorób serca i podwyższonego poziomu cholesterolu. Zadajecie sobie pewnie teraz pytanie, dlaczego zatem olej ten jest tak zdrowy i skąd ten wszechobecny „boom” na niego?! Dzisiaj postaram się wyjaśnić, w czym tkwi magia oleju kokosowego 🙂 .
Olej kokosowy zawiera w 65% olej MCT, którego cechą charakterystyczną jest bardzo wysoka zawartość kwasów tłuszczowych o średniej długości łańcucha takich, jak kwasy kapronowy (C6), kaprylowy (C8) i kaprynowy (C10). Średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe wchłaniane i metabolizowane są inaczej niż dominujące w żywności kwasy o długich łańcuchach i posiadają kilka niezwykle cennych właściwości. Pomimo, iż średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe to kwasy nasycone, to nie wpływają negatywnie na profil lipidowy krwi i nie zwiększają poziomu wskaźników prognostycznych ryzyka chorób układu krążenia.
Badania wskazują, iż tłuszcze MCT posiadają właściwości termogenne i zwiększają wydatkowanie energii. Dzięki krótszym łańcuchom są szybciej wchłaniane i metabolizowane niż tłuszcze długołańcuchowe. Zatem sprawdzają się świetnie jako źródło energii dla mięśni i różnych narządów. Istnieje dużo większe prawdopodobieństwo, że olej MCT zostanie wykorzystany jako energia, a nie zmagazynowany w postaci tkanki tłuszczowej.
Tłuszcz kokosowy wykazuje wiele innych zalet, takich jak:
- usprawnia wydzielanie insuliny, a tym samym reguluje poziom cukru we krwi
- przyczynia się do podwyższenia "dobrego" cholesterolu, a co za tym idzie – obniża ryzyko rozwoju miażdżycy, czyli chorób serca
- ma w swoim składzie kwas laurowy, który ma silne działanie antybakteryjne, a także wiruso- i grzybobójcze
- trójglicerydy średniołańcuchowe występujące w maśle koksowym pomagają w leczeniu chorób związanych z funkcjonowaniem mózgu, szczególnie choroby Parkinsona i Alzheimera.
Olej kokosowy, podobnie jak inne oleje, może być rafinowany bądź nierafinowany, w temperaturze do 25 stopni Celsjusza zachowuje postać stałą i jest biały jak smalec. Nierafinowany olej kokosowy to olej tłoczony na zimno, dzięki czemu zachowuje on swoje cenne wartości odżywcze oraz delikatny kokosowy smak i zapach (aczkolwiek można spotkać bezzapachowe oleje nierafinowane, dlatego warto uważnie czytać opisy umieszczone na opakowaniach). Z kolei olej kokosowy rafinowany produkowany jest przy użyciu wysokich temperatur, czasami również z wykorzystaniem chemicznych rozpuszczalników, to powoduje, że traci on część swoich prozdrowotnych właściwości, nie ma również smaku ani zapachu. Jednak i tak uznaje się go za najzdrowszy rafinowany olej, pomimo rafinacji wszystkie kwasy tłuszczowe pozostają w nim „na miejscu”, a dodatkowo ma on wyższą temperaturę dymienia: 204 °C vs. 177 °C dla nierafinowanego oleju kokosowego. Jest zdecydowanie tańszy od oleju nierafinowanego i ma dłuższy okres przydatności do spożycia. To jaki olej wybierzecie zależy od Was, pamiętajcie jednak, że tłuszcz kokosowy powinien mieć w składzie tylko jeden składnik: olej z miąższu kokosa, pozostałe składniki to niepotrzebne dodatki.
Dotychczasowa niewielka popularność tłuszczu kokosowego w naszej diecie wynikała z anty-tłuszczowych nastrojów środowisk medycznych i powszechnego przekonania, że produkty dostarczające kwasów tłuszczowych nasyconych negatywnie wpływają na funkcjonowanie naszego organizmu. Tymczasem olej kokosowy stanowić może wartościowy element diety osób aktywnych fizycznie i wszystkich dbających o swoje zdrowie i wygląd.
Olej kokosowy powinien być istotnym elementem diety podczas odchudzania, ponieważ jest sycący i zmniejsza łaknienie (o tłuszczach w diecie pisałem tutaj ), dzięki czemu pozwala długo nie odczuwać głodu między posiłkami. Wysoko przyswajalny i bogaty w naturalne witaminy (E, B, C) i minerały (Ca, Ze, Mg, Na, Zn, K, P) zwiększa również energię i wytrzymałość, co pomaga w utrzymywaniu regularnej aktywności fizycznej. Osoby, które stosują dietę redukcyjną powinny go uwzględnić w swoim menu, gdyż przyspiesza metabolizm, jest łatwo trawiony i wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn pokarmowych. Oczywiście pamiętajmy, że nadmierne spożycie nawet tak dobroczynnego oleju, jakim jest tłuszcz kokosowy, może mieć skutki odwrotne do oczekiwanych, a redukcja wagi może się odbyć tylko poprzez stosowanie deficytu kalorycznego (więcej tutaj ) .
Przygotowanie tego artykułu obudziło we mnie „starą” miłość do pewnego batonika o smaku raju 😉 , dlatego w kolejnym wpisie będzie jeszcze trochę kokosowo… takie oto domowej roboty przekąski dla Was mamy 🙂 .
J.
Bardzo ciekawy artykuł 🙂
Dziękuję!
J.
te słodkości wyglądają cudnie…:P proszę o przepisik..:)
Będzie w weekend 🙂
Olej kokosowy ma również wiele pozytywnych zastosowań w kosmetyce, np. istnieje wiele przepisów na domowe peelingi z jego zastosowaniem, przykłady tutaj (pt 4 ;)): http://www.jestemfit.pl/artykuly/uroda/sk%C3%B3ra-g%C5%82adka-nawil%C5%BCona-po-prostu-pi%C4%99kna-a-to-wszystko-za-spraw%C4%85-domowych-peeling%C3%B3w-do-cia%C5%82a Peelingi takie wygładzają, usuwają martwy naskórek, zapobiegają wrastaniu się włosów, a olej kokosowy w dodatku łagodzi podrażnienia.
Julia,
Dziękuję za uzupełnienie mojego wpisu o tak cenne informacje 🙂
Pozdrawiam ,
Joel
Olej kokosowy nierafinowy jest bardzo wartościowy, ale nie tylko kuchni. często bywa stosowany też w celach urodowych. np. an włosy: http://www.jestemfit.pl/artykuly/uroda/naturalne-olejki-do-w%C5%82os%C3%B3w-jakie-maj%C4%85-w%C5%82a%C5%9Bciwo%C5%9Bci – do poczytania o tym. Moje włosy bardzo polecają 🙂
Ja włosy mam na pare mm max hihi, ale może jakaś Pani skorzysta z Twojego pomysłu.
Dziękuję raz jeszcze!
Joel