Czym jest zespół metaboliczny i dlaczego powinnaś się nim martwić?
Zespół metaboliczny może być najczęstszą i najpoważniejszą chorobą, o której może nigdy nie słyszałaś. Przynajmniej tak myślę, sądząc po odpowiedziach, jakie usłyszałem pytając o to znajomych i krewnych.
Joel
Chociaż termin „zespół metaboliczny” często krąży w przestrzeni zdrowia i fitnessu, wiele osób zastanawia się, co to właściwie jest.
I jeszcze mniej osób wie, jakie są jego objawy, jak lekarze go diagnozują, co go powoduje
i jak można go leczyć, a co najlepsze, jak mu zapobiegać.
W tym wnikliwym przewodniku poznasz oparte na dowodach odpowiedzi na wszystkie powyższe i nie tylko.
No to zaczynamy…
“Zespół metaboliczny dotyka od 30% do 40% dorosłych w wieku 65 lat. Objawy zespołu metabolicznego występują rzadko, dlatego rozpoznanie zależy od badań krwi i innych wskaźników klinicznych.”
Co to jest zespół metaboliczny?
Jeśli masz zespół metaboliczny, możesz nie mieć żadnych specyficznych objawów, bo zespół metaboliczny to grupa pięciu czynników ryzyka, które nieleczone zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju chorób serca, cukrzycy i udaru mózgu.
A pięć czynników ryzyka to:
- wysokie ciśnienie krwi, w tym przyjmowanie leków obniżających ciśnienie krwi,
- wysoki poziom cukru we krwi (insulinooporność) lub przyjmowanie leków obniżających poziom cukru we krwi,
- nadmiar tłuszczu w okolicy talii,
- wysoki poziom trójglicerydów lub przyjmowanie leków obniżających ten poziom,
- niski poziom dobrego cholesterolu HDL lub przyjmowanie leków kontrolujących niski poziom HDL.
Posiadanie jednego z tych czynników ryzyka nie oznacza, że masz zespół metaboliczny. Jednak posiadanie chociaż jednego z nich zwiększa ryzyko rozwoju chorób układu krążenia. A obecność trzech lub więcej z tych czynników powoduje rozpoznanie zespołu metabolicznego i zwiększa ryzyko powikłań zdrowotnych, w tym cukrzycy typu 2.
Sam zespół metaboliczny to zespół schorzeń zwiększających ryzyko problemów zdrowotnych, takich jak:
- stwardnienie tętnic (miażdżyca),
- cukrzyca,
- zawał serca,
- choroba nerek,
- udar,
- niealkoholowe stłuszczenie wątroby,
- choroba tętnic obwodowych,
- choroba sercowo-naczyniowa.
Chociaż przyjęcie odpowiednich zachowań związanych ze stylem życia może skutecznie leczyć zespół metaboliczny lub mu zapobiegać, pozostaje on powszechny i szacuje się również, że zespół metaboliczny dotyczy blisko 25 proc. osób na całym świecie. Dane te pokrywają się z doniesieniami na temat częstotliwości diagnozowania otyłości, nadciśnienia, dyslipidemii, hiperglikemii i cukrzycy typu 2, czyli składowych zespołu metabolicznego.
Kryteria zespołu metabolicznego
Aby spełnić kryteria zespołu metabolicznego, musisz mieć co najmniej trzy z poniższych schorzeń:
- Otyłość brzuszna: Duża talia, często opisywana jako sylwetka w kształcie jabłka, wskazuje na nadmiar tłuszczu w okolicy brzucha, który może być bardziej szkodliwy, niż tłuszcz zmagazynowany gdzie indziej.
- Wysokie ciśnienie krwi: Długotrwale podwyższone ciśnienie krwi może obciążać serce i uszkadzać tętnice, zwiększając ryzyko problemów związanych z sercem.
- Podwyższony poziom cukru we krwi: Stały wysoki poziom cukru we krwi może powodować uszkodzenie naczyń i zwiększać ryzyko cukrzycy.
- Zwiększone stężenie trójglicerydów: Wysoki poziom tych tłuszczów we krwi, może przyczyniać się do gromadzenia się szkodliwego cholesterolu, zwiększając ryzyko chorób serca.
- Niski cholesterol HDL: cholesterol HDL (ten „dobry”) pomaga oczyszczać tętnice. A niski jego poziom może powodować gromadzenie się cholesterolu LDL (tego „złego”).
Jak diagnozuje się zespół metaboliczny?
Aby zdiagnozować zespół metaboliczny, lekarz będzie musiał wykonać kilka różnych badań. Wyniki tych testów posłużą do poszukiwania trzech lub więcej oznak zaburzenia.
Według najlepszych praktyk na rok 2021, jeśli Twój lekarz podejrzewa, że masz zespół metaboliczny, przeprowadzi następujące badania:
- Obwód talii: pomiar 101 cm dla mężczyzn i 89 cm dla kobiet jest uważany za czynnik ryzyka.
- Ciśnienie krwi: skurczowe ciśnienie krwi w zakresie 130 mmHg lub więcej
i rozkurczowe ciśnienie krwi w wysokości 85 mmHg lub więcej wskazuje, że możesz być w grupie ryzyka.
- Poziom cukru we krwi: poziom cukru we krwi na czczo pomiędzy 70 a 99 mg/dl jest zdrowy. Poziomy od 100 do 125 mg/dl sugerują wysoki poziom cukru we krwi lub stan przedcukrzycowy, natomiast 126 mg/dl lub wyższy może oznaczać cukrzycę.
- Cholesterol: panel lipidowy pokaże także lekarzom poziom lipoprotein o dużej gęstości (HDL) i lipoprotein o niskiej gęstości (LDL) we krwi. Poziom HDL wynoszący 40 mg/dl u mężczyzn i 50 mg/dl u kobiet wskazuje, że możesz być w grupie ryzyka.
- Trójglicerydy: aby sprawdzić poziom trójglicerydów na czczo, po 12h poście wykonuje się panel lipidowy. Poziom równy lub większy niż 150 miligramów na decylitr (mg/dl) krwi wskazuje na czynnik ryzyka.
Regularne badania mogą również pomóc w wykryciu choroby we wczesnym stadium, a szybkie leczenie może pomóc w zmniejszeniu powikłań zdrowotnych w dłuższej perspektywie.
Co powoduje zespół metaboliczny?
Chociaż nawyki związane ze stylem życia wpływające na ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego są pod Twoją kontrolą, inne czynniki, takie jak wiek i historia rodziny, również są nie bez znaczenia.
Modyfikowalne czynniki ryzyka
- Nadwaga lub otyłość: nadmiar tkanki tłuszczowej jest główną przyczyną zespołu metabolicznego.
- Brak aktywności fizycznej: brak regularnych ćwiczeń może prowadzić do przyrostu masy ciała i złego stanu zdrowia kardiometabolicznego.
- Złe wybory żywieniowe i przejadanie się: spożywanie wysokokalorycznych, ubogich
w składniki odżywcze pokarmów przyczynia się do przyrostu masy ciała i problemów metabolicznych.
- Nieodpowiednia jakość snu: konsekwentnie słaba jakość snu może zakłócać procesy metaboliczne i poziom hormonów.
- Palenie i alkohol: oba mogą uszkodzić serce i wątrobę, zwiększając ryzyko zespołu metabolicznego.
- Praca zmianowa: nieregularne godziny pracy mogą zakłócać wewnętrzny zegar organizmu, prowadząc do nieprawidłowości metabolicznych.
Niemodyfikowalne czynniki ryzyka
- Wiek: wraz z wiekiem ryzyko zespołu metabolicznego wzrasta.
- Genetyka: Twoje geny mogą wpływać na Twoją wagę i reakcję na insulinę. Historia cukrzycy lub zespołu metabolicznego w rodzinie może zwiększać ryzyko.
- Warunki podstawowe: na przykład zespół policystycznych jajników (PCOS) powoduje brak równowagi hormonalnej, który może potęgować kilka wskaźników zespołu metabolicznego.
- Leki: leki na alergie, chorobę afektywną dwubiegunową, depresję, HIV i schizofrenię mogą przyczyniać się do zespołu metabolicznego.
- Różnice między płciami: kobiety po menopauzie są bardziej narażone na ryzyko ze względu na zmiany hormonalne.
Leczenie zespołu metabolicznego i strategie zapobiegania
Strategie w obrębie stylu życia
Zmiana stylu życia za pomocą poniższych strategii może pomóc w kontrolowaniu zespołu metabolicznego lub zapobieganiu mu.
- Dieta: stosuj dietę bogatą w pożywne produkty spożywcze, takie, jak: owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, chude mięso, ryby, nabiał, rośliny strączkowe, orzechy, nasiona i oleje roślinne, a jednocześnie ubogą w przetworzoną żywność, tłuszcze trans i nasycone i napoje wysokosłodzone.
- Masa ciała: pozbycie się nadmiaru tłuszczu zmniejsza ryzyko wystąpienia większości czynników ryzyka zespołu metabolicznego, w tym cukrzycy typu 2, podwyższonego poziomu cholesterolu i chorób zdrowotnych.
- Ćwiczenia: rutynowe ćwiczenia pomagają opanować kilka czynników ryzyka chorób serca. Staraj się wykonywać od 2 do 3 treningów siłowych i od 1 do 3 godzin ćwiczeń cardio o niskiej do umiarkowanej intensywności tygodniowo.
- Stres: radzenie sobie ze stresem i nauka relaksacji poprawia zdrowie emocjonalne
i fizyczne.
- Palenie: rzucenie palenia lub wapowania znacznie poprawia wiele aspektów zdrowia, w tym zdrowie kardiometaboliczne.
- Sen: ciągły brak regenerującego snu może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych. Staraj się spać od 7 do 9 godzin na dobę.
Strategie lecznicze
Jeśli modyfikacje stylu życia nie są wystarczające, lekarz może przepisać leki pomagające
w leczeniu zespołu metabolicznego. Zazwyczaj łączy się te leki z nawykami zdrowego stylu życia.
- Leki odchudzające: mogą pomóc w utracie wagi poprzez zmniejszenie apetytu lub zmniejszenie ilości tłuszczu pozyskiwanego przez organizm z pożywienia.
- Leki na ciśnienie krwi: dostępne opcje obejmują inhibitory ACE, blokery receptora angiotensyny, leki moczopędne i beta-blokery.
- Leki regulujące lipidy: leki takie, jak statyny i niacyna skutecznie obniżają poziom trójglicerydów i cholesterolu LDL, jednocześnie podwyższając poziom cholesterolu HDL. Niektóre osoby mogą potrzebować kombinacji tych leków.
- Leki regulujące poziom cukru we krwi: tiazolidynediony mogą zwiększać wrażliwość na insulinę. Mogą jednak również prowadzić do problemów z wątrobą, anemią, chorobami serca lub nieprawidłowym poziomem cukru we krwi.
Jakie są perspektywy dla osób z zespołem metabolicznym?
Jeśli objawy zostaną opanowane, osoby z zespołem metabolicznym mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia poważnych problemów zdrowotnych, takich, jak zawał serca lub udar. Stan ten można odwrócić poprzez utratę wagi lub opanować go za pomocą kombinacji diety, ćwiczeń i leków.
Chociaż leczenie objawów zmniejszy powikłania zdrowotne, większość osób cierpiących na zespół metaboliczny jest obarczona długotrwałym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Jeśli u pacjenta rozwinie się ta choroba, może być konieczne długoterminowe monitorowanie go przez lekarza, aby zapobiec poważnym problemom zdrowotnym, takim jak zawał serca i udar.
Jak można zapobiegać zespołowi metabolicznemu?
Utrzymanie prawidłowego obwodu talii oraz ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu zmniejsza ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego. Ćwiczenia i utrata masy ciała mogą pomóc w tych wysiłkach i zmniejszyć insulinooporność.
Możesz zmniejszyć ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego wprowadzając następujące zmiany w stylu życia:
- Dieta. Stosuj zdrową dietę obejmującą owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste. Unikaj żywności przetworzonej oraz zawierającej cukier i rafinowane węglowodany.
- Pij wodę. Unikaj słodkich napojów i zastąp je produktami o zerowej kaloryczności, takimi jak woda i herbata bez cukru.
- Ćwiczenia. Regularna aktywność fizyczna obniży ciśnienie krwi, poziom cukru we krwi i cholesterol.
Przed rozpoczęciem programu ćwiczeń lub radykalną zmianą diety porozmawiaj
z dietetykiem, który pomoże Ci znaleźć opcję, która będzie dla Ciebie odpowiednia.
Regularne badania fizykalne mogą również pomóc w zapobieganiu zespołowi metabolicznemu. Lekarz może zmierzyć ciśnienie krwi i wykonać pełne badanie krwi. Może to pomóc w wykryciu choroby we wczesnym stadium, a szybkie leczenie może pomóc w zmniejszeniu powikłań zdrowotnych w dłuższej perspektywie.
Najważniejsze jest to, że…
Zespół metaboliczny odnosi się do grupy pięciu czynników ryzyka, które łącznie mogą zwiększać ryzyko chorób układu krążenia, insulinooporności, cukrzycy typu 2 i udaru mózgu.
Jeśli masz zespół metaboliczny, utrata masy ciała, regularne ćwiczenia, zdrowa dieta i leki mogą pomóc zmniejszyć ryzyko przyszłych poważnych powikłań zdrowotnych
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak opracować skuteczną dietę odchudzającą, która pomoże Ci chudnąć każdego tygodnia jedząc produkty, które lubisz, zapoznaj się z moją niestandardową usługą Treningu Online. A jeśli chcesz dowiedzieć się, czy insulinooporność to przyczyna, czy skutek otyłości, to oglądnij to video.
Jeśli podobał Ci się ten artykuł, udostępnij go na grupie na Facebooku lub gdziekolwiek lubisz spędzać czas online! Jeśli chcesz wesprzeć moją pracę i pomóc mi w utrzymaniu tego bloga, postaw mi kawę!
To co?…
Do następnego… 
Salute!
Joel